G Ü N C E L
ÇOCUKLARDA SİNÜZİT
Sinüsler burun ve göz çevresinde bulunan içi hava dolu boşluklardır. Burun delikleri gibi sinüslerin içi de mukoza ile kaplıdır. Sinüzit burun çevresindeki sinüslerin içerisini döşeyen bu mukozanın iltihaplanmasıdır.
Sinüsler burun ve göz çevresinde bulunan içi hava dolu boşluklardır. Burun delikleri gibi sinüslerin içi de mukoza ile kaplıdır. Sinüzit burun çevresindeki sinüslerin içerisini döşeyen bu mukozanın iltihaplanmasıdır.
İnsanlarda 10-20 civarında büyüklü küçüklü sinüs bulunur. Her sinüsün tek tek veya gruplar halinde buruna açılan drenaj kanalları vardır. Bu kanallardan geçen burun mukozası, aynı bir odanın badanası gibi sinüs içini çepeçevre örter. Normal şartlarda, bu mukoza, aynen tükürük veya gözyaşı gibi berrak bir salgı üreterek bu kanallardan burun içine akıtır ve solunum yolunun nemli olmasını sağlar. Bazen bir üst solunum yolu enfeksiyonu, bazen de alerjiler sinüzit oluşumuna neden olur.
SİNÜSLER DÖRT ÇEŞİTTİR
Etmoid sinüs: Burun köprüsü etrafında bulunan ve birçok küçük boşluktan oluşan bu sinüsler doğuştan mevcuttur ve ergenliğe kadar büyümeye devam eder.
Masiler sinüs: Burnun yan taraflarında yanak içerisinde bulunur. Bu sinüs de doğuştan mevcuttur ve ergenliğe kadar büyümeye devam eder.
Frontal sinüs: Burnun üst tarafında alın kemiği içerisinde bulunur. Bu sinüs 7 yaş civarında gelişir.
Sfenoid sinüs: Burnun gerisinde yüz içerisinde bulunur. Bu sinüs
ergenliğe kadar tam olarak gelişmez. SİNÜZİT NEDİR?
Sinüzit burun etrafındaki sinüslerin iltihaplanmasıdır. Bu enfeksiyonlar genellikle bir nezle ya da alerjik ödem sonrasında oluşur. Üç tür sinüzit vardır:
Akut sinüzit
Kısa zamanda oluşur ve uygun tedaviyle kolaylıkla iyileşir.
Subakut sinüzit
Tedavi başlangıcında hemen iyileşme görülmez ancak üç aydan daha kısa süre devam eder.
Kronik sinüzit
Tekrarlayan akut enfeksiyonlar veya daha önce yeterli şekilde tedavi edilmemiş enfeksiyonlar sonucu gelişir. Belirtiler üç aydan daha uzun süre devam eder.
NELER SİNÜZİTE YOL AÇAR?
Bazı durumlarda bir üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) ya da soğuk algınlığının ardından sinüs enfeksiyonu meydana gelir. ÜSYE’de burun ve sinüs mukozasındaki (özellikle drenaj kanalındaki) şişlik, sinüsten buruna salgı akışını bloke ederek, sinüs içinde göllenmesine ve sekonder bakteri enfeksiyonuna (sinüzite) yol açar. Alerjiler de burun dokusunun şişmesine ve mukus üretiminin artmasına neden olarak sinüzite yol açabilir.
Sinüslerdeki normal salgıların dışarı akmasını engelleyerek sinüzite yol açabilen diğer bazı durumlar da söz konusudur:
Büyümüş geniz etleri
Burun travmaları
Burun içinde sıkışıp kalmış yabancı maddeler
Burun yapısındaki anormallikler
Yarık damak
Dişlerdeki iltihaplanmalar
Yukarıda sayılan durumlar nedeniyle sinüslerdeki salgıların akışı engellendiğinde sinüs içerisinde bakteriler çoğalmaya başlayabilir. Bu da sinüsün iltihaplanmasına yani sinüzite yol açar.
SİNÜZİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sinüzit belirtileri çocukların yaşına göre farklılıklar gösterebilir. Ayrıca her çocuk belirtileri çok farklı biçimlerde yaşayabilse de, en sık görülen belirtiler şunlardır:
Küçük çocuklarda; 10 günden daha uzun süreli burun akıntısı. Koyu kıvamlı yeşil veya sarı burun akıntısı, ancak berrak bir akıntı da söz konusu olabilir. Gece öksürmeleri. Zaman zaman gündüz öksürmeleri. Göz etrafında şişlik. 5 yaşından küçük çocuklarda sinüzite bağlı baş ağrıları nadir görülür.
Büyük çocuklarda; 10 günden daha uzun süreli burun akıntısı veya soğuk algınlığı belirtileri.Geniz akıntısı.Geniz akıntısına bağlı öğürme veya kusmalar. Başağrıları. Yüz ağrıları. Ağız kokusu. Öksürük. Ateş. Kırıklık. Boğaz ağrısı. Koku alma duyusunda azalma. Göz etrafında şişlik (çoğunlukla sabahları daha kötüdür).
Sinüzüt belirtileri başka hastalıkların veya tıbbi durumların belirtileri ile benzerlik gösterebildiğinden, doğru teşhis ve tedavi için her zaman doktora bazşvurulmalıdır.
SİNÜZİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Sinüzit teşhisi ayrıntılı tıbbi öykünün alınması ve fizik muayeneye ilave olarak şunları da içerebilir:
Burun veya sinüs akıntısından kültür alınması: Teşhise yardımcı olmak üzere bakteri veya diğer mikroorganizmaların üreyip üremediğini gösteren laboratuar testleri yapılır.
Sinüs röntgenleri: Röntgen tipik olarak kullanılan bir tanı yöntemi değildir, ancak tanı koymada yardımcı olabilir.
Bilgisayarlı tomografi (CT taraması) : Vücudun ayrıntılı görüntülerini üretmek amacıyla röntgen ışınları ve bilgisayar teknolojisinin bir arada kullanıldığı bir tanısal görüntüleme yöntemidir.
Kan testleri
SİNÜZİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sinüzit tedavisi pek çok unsura bağlıdır ve uygulanacak tedavi her bir çocuk için ayrı ayrı saptanır. Bu nedenle çocuğunuzun durumu ve tedavi seçeneklerini mutlaka doktorunuzla görüşmeniz gereklidir. Sinüzit tedavisinde hedef, drenajı bozulan sinüste üreyen bakterinin öldürülmesi, drenajın sağlanarak sinüsün temizlenmesidir.
Akut sinüzitlerde, bakteriyi öldürmek için antibiyotik, drenajın sağlanması için ise burun damlaları, ağızdan kullanılan burun açıcı bazı ilaçlar ve burun temizliği yeterli olabilmektedir.
Kronik ve tekrarlayan sinüzitlerde ise burun içindeki anatomik ve fonksiyonel bozukluklara yönelmek gerekmektedir. Bu da genellikle bir ameliyat olmaktadır. Ameliyat kararından önce mutlaka bir sinüs tomografisi çektirilerek sinüzite yol açan patoloji ve patolojiler doğru tespit edilmelidir.
Tedavi şunları içerebilir:
Doktorun uygun göreceği şekilde antibiyotik tedavisi. Antibiyotiklerin genellikle 10-14 gün ve bazen de daha uzun bir süre boyunca kullanılması gerekir.
Doktorun uygun göreceği ağrı kesiciler
Çocuğun odasında soğuk buhar makinesi kullanılması
Burun için tuzlu su damlaları veya spreyleri
Anti-enflamatuvar veya kortizonlu burun spreyleri
Dekonjestan burun spreyleri (sadece kısa süreli kullanım amacıyla)
SİNÜZİTİ OLAN HASTALARIN NELERE DİKKAT ETMESİ GEREKİR
Sinüziti olan hastaların nezle, grip gibi viral hastalıklardan korunması gerekir. Bu tip etkenlerden korunmak zor olduğundan grip aşısı denenebilir.
Alerjik riniti (saman nezlesi) olanlarda alerji kontrol altında olmalıdır.
Bilinenin aksine ıslak saçla sokağa çıkma sonrası oluşan başağrısı, sinüzitten çok, baş derisinin üşümesi sonucu oluşan nevralji veya kas gerilim ağrısıdır.
Tekrarlayan sinüziti olan hastaların havuza girmeleri sakıncalıdır.
Sinüsler burun ve göz çevresinde bulunan içi hava dolu boşluklardır. Burun delikleri gibi sinüslerin içi de mukoza ile kaplıdır. Sinüzit burun çevresindeki sinüslerin içerisini döşeyen bu mukozanın iltihaplanmasıdır.
İnsanlarda 10-20 civarında büyüklü küçüklü sinüs bulunur. Her sinüsün tek tek veya gruplar halinde buruna açılan drenaj kanalları vardır. Bu kanallardan geçen burun mukozası, aynı bir odanın badanası gibi sinüs içini çepeçevre örter. Normal şartlarda, bu mukoza, aynen tükürük veya gözyaşı gibi berrak bir salgı üreterek bu kanallardan burun içine akıtır ve solunum yolunun nemli olmasını sağlar. Bazen bir üst solunum yolu enfeksiyonu, bazen de alerjiler sinüzit oluşumuna neden olur.
SİNÜSLER DÖRT ÇEŞİTTİR
Etmoid sinüs: Burun köprüsü etrafında bulunan ve birçok küçük boşluktan oluşan bu sinüsler doğuştan mevcuttur ve ergenliğe kadar büyümeye devam eder.
Masiler sinüs: Burnun yan taraflarında yanak içerisinde bulunur. Bu sinüs de doğuştan mevcuttur ve ergenliğe kadar büyümeye devam eder.
Frontal sinüs: Burnun üst tarafında alın kemiği içerisinde bulunur. Bu sinüs 7 yaş civarında gelişir.
Sfenoid sinüs: Burnun gerisinde yüz içerisinde bulunur. Bu sinüs
ergenliğe kadar tam olarak gelişmez. SİNÜZİT NEDİR?
Sinüzit burun etrafındaki sinüslerin iltihaplanmasıdır. Bu enfeksiyonlar genellikle bir nezle ya da alerjik ödem sonrasında oluşur. Üç tür sinüzit vardır:
Akut sinüzit
Kısa zamanda oluşur ve uygun tedaviyle kolaylıkla iyileşir.
Subakut sinüzit
Tedavi başlangıcında hemen iyileşme görülmez ancak üç aydan daha kısa süre devam eder.
Kronik sinüzit
Tekrarlayan akut enfeksiyonlar veya daha önce yeterli şekilde tedavi edilmemiş enfeksiyonlar sonucu gelişir. Belirtiler üç aydan daha uzun süre devam eder.
NELER SİNÜZİTE YOL AÇAR?
Bazı durumlarda bir üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) ya da soğuk algınlığının ardından sinüs enfeksiyonu meydana gelir. ÜSYE’de burun ve sinüs mukozasındaki (özellikle drenaj kanalındaki) şişlik, sinüsten buruna salgı akışını bloke ederek, sinüs içinde göllenmesine ve sekonder bakteri enfeksiyonuna (sinüzite) yol açar. Alerjiler de burun dokusunun şişmesine ve mukus üretiminin artmasına neden olarak sinüzite yol açabilir.
Sinüslerdeki normal salgıların dışarı akmasını engelleyerek sinüzite yol açabilen diğer bazı durumlar da söz konusudur:
Büyümüş geniz etleri
Burun travmaları
Burun içinde sıkışıp kalmış yabancı maddeler
Burun yapısındaki anormallikler
Yarık damak
Dişlerdeki iltihaplanmalar
Yukarıda sayılan durumlar nedeniyle sinüslerdeki salgıların akışı engellendiğinde sinüs içerisinde bakteriler çoğalmaya başlayabilir. Bu da sinüsün iltihaplanmasına yani sinüzite yol açar.
SİNÜZİT BELİRTİLERİ NELERDİR?
Sinüzit belirtileri çocukların yaşına göre farklılıklar gösterebilir. Ayrıca her çocuk belirtileri çok farklı biçimlerde yaşayabilse de, en sık görülen belirtiler şunlardır:
Küçük çocuklarda; 10 günden daha uzun süreli burun akıntısı. Koyu kıvamlı yeşil veya sarı burun akıntısı, ancak berrak bir akıntı da söz konusu olabilir. Gece öksürmeleri. Zaman zaman gündüz öksürmeleri. Göz etrafında şişlik. 5 yaşından küçük çocuklarda sinüzite bağlı baş ağrıları nadir görülür.
Büyük çocuklarda; 10 günden daha uzun süreli burun akıntısı veya soğuk algınlığı belirtileri.Geniz akıntısı.Geniz akıntısına bağlı öğürme veya kusmalar. Başağrıları. Yüz ağrıları. Ağız kokusu. Öksürük. Ateş. Kırıklık. Boğaz ağrısı. Koku alma duyusunda azalma. Göz etrafında şişlik (çoğunlukla sabahları daha kötüdür).
Sinüzüt belirtileri başka hastalıkların veya tıbbi durumların belirtileri ile benzerlik gösterebildiğinden, doğru teşhis ve tedavi için her zaman doktora bazşvurulmalıdır.
SİNÜZİT NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Sinüzit teşhisi ayrıntılı tıbbi öykünün alınması ve fizik muayeneye ilave olarak şunları da içerebilir:
Burun veya sinüs akıntısından kültür alınması: Teşhise yardımcı olmak üzere bakteri veya diğer mikroorganizmaların üreyip üremediğini gösteren laboratuar testleri yapılır.
Sinüs röntgenleri: Röntgen tipik olarak kullanılan bir tanı yöntemi değildir, ancak tanı koymada yardımcı olabilir.
Bilgisayarlı tomografi (CT taraması) : Vücudun ayrıntılı görüntülerini üretmek amacıyla röntgen ışınları ve bilgisayar teknolojisinin bir arada kullanıldığı bir tanısal görüntüleme yöntemidir.
Kan testleri
SİNÜZİT NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Sinüzit tedavisi pek çok unsura bağlıdır ve uygulanacak tedavi her bir çocuk için ayrı ayrı saptanır. Bu nedenle çocuğunuzun durumu ve tedavi seçeneklerini mutlaka doktorunuzla görüşmeniz gereklidir. Sinüzit tedavisinde hedef, drenajı bozulan sinüste üreyen bakterinin öldürülmesi, drenajın sağlanarak sinüsün temizlenmesidir.
Akut sinüzitlerde, bakteriyi öldürmek için antibiyotik, drenajın sağlanması için ise burun damlaları, ağızdan kullanılan burun açıcı bazı ilaçlar ve burun temizliği yeterli olabilmektedir.
Kronik ve tekrarlayan sinüzitlerde ise burun içindeki anatomik ve fonksiyonel bozukluklara yönelmek gerekmektedir. Bu da genellikle bir ameliyat olmaktadır. Ameliyat kararından önce mutlaka bir sinüs tomografisi çektirilerek sinüzite yol açan patoloji ve patolojiler doğru tespit edilmelidir.
Tedavi şunları içerebilir:
Doktorun uygun göreceği şekilde antibiyotik tedavisi. Antibiyotiklerin genellikle 10-14 gün ve bazen de daha uzun bir süre boyunca kullanılması gerekir.
Doktorun uygun göreceği ağrı kesiciler
Çocuğun odasında soğuk buhar makinesi kullanılması
Burun için tuzlu su damlaları veya spreyleri
Anti-enflamatuvar veya kortizonlu burun spreyleri
Dekonjestan burun spreyleri (sadece kısa süreli kullanım amacıyla)
SİNÜZİTİ OLAN HASTALARIN NELERE DİKKAT ETMESİ GEREKİR
Sinüziti olan hastaların nezle, grip gibi viral hastalıklardan korunması gerekir. Bu tip etkenlerden korunmak zor olduğundan grip aşısı denenebilir.
Alerjik riniti (saman nezlesi) olanlarda alerji kontrol altında olmalıdır.
Bilinenin aksine ıslak saçla sokağa çıkma sonrası oluşan başağrısı, sinüzitten çok, baş derisinin üşümesi sonucu oluşan nevralji veya kas gerilim ağrısıdır.
Tekrarlayan sinüziti olan hastaların havuza girmeleri sakıncalıdır.